Lúa trong giai đoạn chuẩn bị làm đòng đến trổ bông ngoài bệnh đạo ôn, cuốn lá, rầy nâu thì bệnh sâu cắn chẽn (sâu cắn gié) có thể gây hại trên diện rộng.

Một trong những dịch hại quan trọng trên cây lúa trong giai đoạn chuẩn bị làm đòng đến trổ bông như bệnh đạo ôn, sâu cuốn lá, rầy nâu thì sâu cắn chẽn, có chỗ bà con gọi là sâu cắn gié (tên khoa học Mythima Separata Ưalker) là mối quan tâm của nhà nông khi gây hại trên diện rộng.

Đặc điểm hình thái

Sâu non có màu nâu vàng nhạt, phía lưng có 4 vệt màu đen xám chạy dọc, đầu có màu nâu đậm, nhộng có màu nâu đỏ, con trưởng thành loài bướm có thân dài màu nâu tro nhạt hoặc nâu vàng nhạt.

Điều kiện gây hại

Sâu cắn chẽn gây hại vào thời tiết mát mẻ, mưa nhiều và ẩm độ cao, điều kiện thức ăn… ảnh hưởng đến khả năng đẻ trứng của con trưởng thành.

Thông thường sâu gây vào những cánh đồng trũng thấp, quanh bờ cỏ rậm rạp, ruộng khó thoát nước, trên lúa sâu gây hại giai đoạn chuẩn bị làm đòng hoặc sau khi lúa trổ đều. Cách dễ nhận biết, khi phun xịt sâu trưởng thành thường hay đeo bám trên ống quần của nông dân.

Sâu gây hại thành từng đàn, gây hại trên diện rộng nếu không phòng trừ kịp thời ảnh hưởng lá đòng gây thất thu năng suất, sâu tuổi 1 phá hại để lại những vệt trắng dài nham nhở; sâu tuổi 2-3 gặm khuyết lá; sâu tuổi 4-6 ăn từ mép, bìa lá vào chỉ chừa gân lá và thân; đôi khi còn cắn đứt ngang cuống bông và cuống gié lúa.

Con trưởng thành hoạt động vào ban đêm, ban ngày thường ẩn dưới gốc lúa hay trong đám cỏ.

Biện pháp phòng trừ

- Vệ sinh đồng ruộng làm sạch cỏ quanh bờ, làm đất kỹ để diệt nhộng của sâu.

- Thăm đồng thường xuyên, sạ thưa, bón phân cân đối, tăng cường bón phân kali giúp lúa cứng cáp, phát hiện sớm diệt sâu còn nhỏ 1- 2 tuổi.

- Hạn chế phun thuốc sâu gốc hóa học trước 30 ngày sau sạ, bảo vệ thiên dịch có lợi trên đồng ruộng.

- Giai đoạn lúa chuẩn bị làm đòng đến trổ đều nếu phát hiện sâu 2-3 con /m2 tiến hành phun thuốc đặc trị chứa hoạt chất Emamectin benzoate, liều lượng pha 20g/bình máy 25 lít nước, phun 1,5 – 2 bình cho 1 công lớn (1.300 m2), vận động các hộ dân lân cận phun đồng loạt nhằm dập dịch gây hại trên diện rộng.

Ngô Thanh Tùng